Araç üreticilerinin çözüm bulması gereken kritik konulardan birisi de dış, yani son kullanıcıdan gelen gürültü ve titreşim (NVH) şikayetleridir. Müşteri şikayetleri, marka değerini ve kalite algısını direkt olarak etkileyen ve pazarda çok hızlı yayılabilen kritik bir konudur.
Müşteri şikayetleri ilk olarak son kullanıcı tarafından yetkili servislere bildirilir. Servislerde eğer problem daha önce üretici tarafından kayda alınmış ve çözümü bulunmuş bir gürültü ve titreşim problemi ise araca gereken uygulama (parça değişimi, yazılım ile müdahele vb.) yapılır.
Eğer bu NVH şikayeti henüz serviste çözümü bulunamamış ve üreticiye yeni yansıyan bir konu ise ürün geliştirme mühendisliğinin ilgili teknik mühendislerinin konuya çözüm bulması gerekecektir. Yetkisi servis ağı gelişmiş ve prosedürleri muntazam uygulayan bir üretici, servis ve dolayısıyla satış sonrası destek ekiplerinden ilgili müşteri şikayeti ile ilgili önemli bilgiler elde edebilir. Örneğin problemin hangi sıklıkta görüldüğü, hangi tarihler arasında görüldüğü, problemin müşteri tarafından nasıl tanımlandığı gibi detaylara ulaşılabilir.
NVH problemlerinin doğru ve detaylı tanımlanması gerektiğine değinmiştik. Bu konuyu turbo gürültüsü üzerinden örneklendirerek devam edelim.
Yetkili servislerden fabrikaya gelen gürültü şikayetlerinden birisi turbo gürültüsü olsun.
Herşeyin ideal işlediği bir senaryoda, yani servislerin muntazam kayıt tuttuğu, doğru bilgi toplayabildiği, ve toplanılan bilgilerin güvenilir olduğu bir durumda problem belirli bir seviyeye kadar ürün geliştirmeye doğru olarak aktarılır. Ekiplerin doğru probleme odaklanabilmesi ve çözüm üretebilmesi için bu elzemdir, aksi takdirde farklı bir gürültü veya titreşim problemi ile uğraşılıp doğru probleme odaklanılmama ihtimali vardır. Şayet mümkünse, problemin servis yetkilileri tarafından araç başında NVH mühendisine direkt olarak gösterilerek üzerinde anlaşılması avantaj sağlayacaktır.
Bir turbo gürültü şikayetini ele alacak olursak, bu problem dış müşteri yani son kullanıcı tarafından aşağıdaki gibi tanımlanabilir.
Dış Müşteri -----> Motor bölgesinden gürültü geliyor.
Eğer müşteri profili kritik müşteri sınıfına giriyorsa, bu problem "turbo gürültüsü var" şeklinde de tariflenebilir. Bundan sonraki aşama fabrikaya gelen aracın iç denetimciler tarafından (örneğin kalite güvence bölümü) değerlendirilmesi olacaktır. Bu noktada problemin tanımı biraz daha detaylanabilir:
İç Müşteri -----> 1500 - 3500 devirleri arasında ivmelenirken turbo gürültüsü geliyor.
Yukarıdaki açıklamalar ürün geliştirme ekiplerine gelene kadar ne kadar detaylı olursa olsun, bir NVH mühendisi problemi subjektif olarak mutlaka kendisi de tanımlamalı ve olabildiğince detaylandırmalıdır.
NVH mühendisinin yapacağı subjektif (öznel) değerlendirmelerin sonucunda problem belki de aşağıdaki gibi şekillenecektir:
NVH Mühendisi -----> 1500 - 3500 devirleri arasında ikinci ve üçüncü viteslerde ivmelenirken; ayrıca 4000 devirde seyirde iken gaz kesme (negatif ivmelenme) ve tip in/out koşullarında turbo gürültüsü geliyor.
Görüldüğü gibi aslında problem çok daha detaylı tariflenebilir. Detaylandırmanın önemine gelecek olursak problemin oluşma durumu, alacağımız tasarım tedbirlerini direkt olarak etkilemektedir. NVH mühendisi için "Turbo Gürültüsü" çok genel ve biraz da yetersiz bir tanımlamadır. Dış ve hatta çoğu durumda iç müşteriden elbette problemin daha da detaylı tariflenmesi beklenemez, çünkü sorumluluk alanına girmemektedir. Fakat NVH mühendisi problemi son ayrıntısına kadar detaylı analiz etmek durumundadır. Dolayısıyla dış müşteriye göre "turbo gürültüsü" olan şikayet, NVH mühendisinin sınıflandırmasına göre aşağıdaki türlerde olabilir (terimler Türkçe'de bire bir anlam bulamadığından literatürde geçtiği şekilde İngilizce olarak verilmiştir):
Turbo Gürültüsü
Whoosh?
Whine?
Whistle?
Spool?
Blow-off?
Waste-gate flutter?
Görüldüğü üzere komponent kaynaklı gürültü ve titreşim problemleri, hangi komponent olduğuna bağlı olmakla birlikte birçok farklı türde oluşabilmektedir. Turbo örneğinde bu gürültü altı farklı ses tipinde ve farklı işletme koşullarında karşımıza çıkmaktadır. Problemin bunlardan hangisi olduğunu net olarak tanımlamak, bizi çözüme götürecek tasarım tedbirini direkt olarak etkilediğinden elzemdir. Her ne kadar komponent aynı olsa da yukarıda belirtilen gürültü problemlerinin her birinin oluşma sebebi farklıdır, dolayısıyla bu gürültü türlerinden herbirini çözmek veya iyileştirmek için gereken tasarım tedbiri farklı olacaktır. Örneğin imbalans düzeltmesi ile bir tip gürültü iyileştirilebilecekken, bu tedbir akış kaynaklı gürültüyü azaltmayacaktır.
Bir gürültü ve titreşim probleminin doğru olarak tanımlanabilmesi için, sektörde uzun yıllar ürün geliştirme tecrübesi bulunması, bu ve benzeri birçok farklı problemle bizzat uğraşmış olmak, subjektif değerlendirmede yetkin ve kalibre olmak (ve hatta subjektif değerlendirme eğitimi almış olmak) gibi özellikler gerekmektedir. Dolaysıyla bu özellikleri barındıran NVH mühendisleri tarafından yapıldığı zaman geliştirme çalışmaları daha efektif olacaktır.
Novomek Mühendislik olarak 20 senelik gürültü ve titreşim geliştirme tecrübesiyle, NVH geliştirmenin benchmark fazından, prototip araç NVH iterasyonları, alternatif NVH metotlarının uygulanması ve müşteri problemlerinin çözülmesine kadarki birçok farklı aşamasında hizmet vermekteyiz.
Talebinize yönelik sorularınız için bizimle irtibata geçebilirsiniz.
Comments